Wat bedoelen we met gangbare landbouw?

Gangbaar als verzamelnaam

Alle landbouwbedrijven die niet biologisch te werk gaan, zijn ‘gangbare’ bedrijven. Binnen deze groep landbouwers bestaan grote onderlinge verschillen: van heel intensieve bedrijven die veel ‘inputs’ aankopen zoals kunstmest of chemische gewasbescherming (insecticiden, fungiciden, herbiciden) tot zeer extensieve bedrijven die qua werkwijze eerder aanleunen tegen de biologische landbouwpraktijk maar toch niet voor een biologisch certificaat kiezen.

Spreken over ‘gangbaar’ houdt dus steeds een vereenvoudiging en veralgemening in.

Wanneer wij spreken over ‘gangbare’ landbouw, dan bedoelen we die mix van landbouwpraktijken die als normaal worden beschouwd bij niet-biologische landbouwbedrijven en toegelaten zijn door de wetgever.

Het is die vorm van landbouw die op dit moment dominant is. Of een individueel bedrijf wel of niet van die landbouwpraktijken gebruik maakt, is afhankelijk van de bedrijfsleider.

In de praktijk betekent ‘gangbare landbouw’ meestal dat de boer gebruik maakt van chemische bestrijdingsmiddelen en kunstmest, dat hij zich specialiseert in een zeer beperkt aantal gewassen en weinig of geen teeltrotatie toepast en mogelijk zelfs teelt op substraat in plaats van in volle grond.

Bij veehouders betekent gangbaar meestal dat de boer een groot tot zeer groot aantal dieren houdt, die slechts in beperkte mate buiten lopen.

© KVL/Creative Nature bij Biobees

Gangbare plantaardige productie

De gangbare akkerbouwer, tuinbouwer of fruitteler kan een aantal praktijken toepassen die in bio niet toegelaten zijn, met als doel zijn of haar productie op te drijven of de kosten te verlagen. We lijsten de belangrijkste op:

• Weinig of geen teeltrotatie
• Toepassing van kunstmest om gewassen sneller te doen groeien
• Toepassing van chemische insecticiden en fungiciden om gewassen te beschermen tegen ziektes en plagen
• Toepassing van chemische hulpstoffen op diverse momenten van teelt en oogst: behandelen van zaad, uitdunnen van fruitbomen, bewaren van geoogst product...
• Telen op substraat (bv. aardbeien, tomaten...)
• Telen van ggo-gewassen (nog niet in België)

© Sophie Nuytten op bioboerderij De Taemhoeve

Gangbare dierlijke productie

Ook bij de gangbare veeteler zijn een aantal praktijken mogelijk en gebruikelijk die in bio niet kunnen:

• Dieren als kippen, varkens en in toenemende mate koeien permanent op stal houden
• Hoeveelheid dieren en beschikbare grond loskoppelen, ook wel bekend als niet grondgebonden werken.
• Systematische keizersnede bij koeien

Nogmaals: een gangbare ondernemer kan deze praktijken toepassen, maar kan er ook voor kiezen om dat niet te doen. Een biologische boer heeft die keuze niet en is verplicht zich minstens aan de normen voor bio te houden. De wetgeving en controle bieden bij bio dus sterke garanties.

© Lisa Develtere bij De Hobbit

Gangbare verwerking

Een groot deel van ons voedsel is verwerkt: verse melk wordt behandeld om ze houdbaar te maken, granen worden gemalen en verwerkt tot brood, pasta en koek en bij de slager is het aandeel puur vlees vaak beduidend kleiner dan het aanbod verwerkte vleesproducten.

Een gangbare verwerker (met verwerker bedoelen we elk bedrijf dat grondstoffen van de boer verwerkt) heeft net als de gangbare boer de mogelijkheid om een aantal methodes toe te passen die een biologische verwerker niet mag gebruiken. Denk aan:

• Chemische extractie (bij het winnen van olie uit olierijke grondstoffen)
• Toevoeging van een of meerdere additieven uit een lijst van honderden toegelaten overwegend chemische stoffen
• Gebruik van ggo-grondstoffen
• Doorstraling, nanotechnologie...

Ook hier: een gangbare ondernemer kan deze technieken toepassen of niet. De biologische verwerker heeft die keuze niet en moet zich houden aan de normen uit de wetgeving.