Hoe kan een boer 'biologisch' worden?
Bio worden, dat doet een boer niet op een dag of een week. Om van een gangbaar bedrijf een biologisch bedrijf te maken, moet de boer 'omschakelen'. Biologisch boeren is immers een vak apart: de boer moet de regels van de biowetgeving leren leren (en die zijn een stuk strenger dan de normen voor gangbare landbouw of veeteelt) én de grond, planten en dieren moeten de tijd krijgen om mee om te schakelen.
Omschakelen is een leerproces
Om van een gangbaar bedrijf een biologisch bedrijf te maken, moet de boer 'omschakelen', en dat doet hij niet op een drafje. De omschakelperiode bestaat omdat een bodem of een landbouwdier niet van de ene op de andere dag biologisch kan zijn; de bodem en het bodemleven moeten kunnen herstellen (bv. van het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen en kunstmest) en landbouwdieren moeten een voldoende lange tijd kunnen leven volgens de biologische standaard.
Omschakelen betekent dat de boer een heel leerproces doorloopt om de biowetgeving onder de knie te krijgen. De wetgeving voor bio bevat immers regels voor landbouw, verwerking, transport en verkoop, met heel specifieke normen voor dierenwelzijn, teelttechnieken of toegelaten additieven. De basisregels zijn in heel Europa dezelfde; er kunnen zich wel kleine verschillen voordoen tussen landen onderling.
Vanaf dag één
De precieze periode van de omschakeling hangt af van welke producten de boer als biologisch op de markt wil brengen. Zo duurt het voor eenjarige gewassen als groente twee jaar, en voor meerjarige gewassen als pitfruit drie jaar. Ook voor dieren geldt een omschakelingsperiode naar bio van zes à twaalf maanden, afhankelijk van de diersoort.
Tijdens deze omschakelperiode moet de boer al vanaf dag één aan alle bionormen voldoen. Hij mag echter zijn producten nog niet als 'biologisch' verkopen. De boer moet dus wel allerlei extra investeringen doen om te voldoen aan de bionormen, maar kan nog geen meerprijs voor zijn producten vragen (zie voorbeeld van zo'n productlabel hieronder). De omschakelperiode is dus best een lastige tijd die een flinke portie moed en doorzettingsvermogen vraagt.
Controle
Waar bioregels worden gevolgd, moeten die ook gecontroleerd worden. Tijdens de omschakelperiode zal de controle-organisatie waar de boer zich aanmeldde, langskomen om toe te zien op de juiste toepassing van de biowetgeving. Dit is dezelfde controle als bij iemand die al wel gecertificeerd bio is.
Biocertificaat
Als de boer de regels volgt en de controleorganisatie hem een certificaat uitreikt, is de boer na één jaar gecertificeerd ‘in omschakeling naar bio’. Op dat moment mag hij zijn producten als ‘in omschakeling naar bio’ verkopen. Na twee jaar (eenjarige gewassen) of drie jaar (meerjarige gewassen) krijgt de boer dan het officiële biocertificaat van de controleorganisatie en mag hij zijn product als biologisch verkopen.
Waarde van het biologisch label
De term 'biologisch' is wat voedsel betreft een beschermde term. Alleen wie na controle een certificaat voor bio ontving van een onafhankelijke en erkende controleorganisatie, mag zijn producten als bio op de markt brengen en het Europese biolabel (zie links) gebruiken.
Dus ook al werkt een boer volledig volgens de principes van de biologische landbouw, zonder controle mag hij zijn producten niet 'biologisch' noemen. Maar goed ook: niet zelden wordt de wetgeving voor bio flink onderschat en verwarren mensen 'biologisch' met ‘geteeld zonder kunstmest en zonder chemische bestrijdingsmiddelen (insecticiden, fungiciden, herbiciden). Bio is veel meer dan dat!
Meer vragen over 'Wat is bio?'
- Wat zijn de principes van bio?
- Hoe herken ik bio?
- Waarin verschilt biologische landbouw met andere landbouwvormen?
- Hoe wordt gecontroleerd dat iets 'bio is?
- Waar vind ik bioproducten?
- Waarom is bio zijn prijs waard?
- Verwijzen de termen ‘organisch’, ‘bio-industrie’, ‘biologische bestrijding’, ‘biologisch afbreekbaar’ naar bio?