Bestaat er biologische vis?
Ja, biologische vis bestaat! In de Vlaamse winkels en supermarktfilialen kan je vrij makkelijk biologische zalm vinden. Ook biologisch forel of garnalen vinden meer en meer hun weg naar het winkelschap. Het biolabel mag niet verward worden met labels die verwijzen naar de duurzame vangst van wilde vis zoals MSC.
Gekweekt vs wild
De term ‘biologisch’ verwijst steeds naar gekweekte vis. Biologisch gekweekte vis moet aan een aantal normen voldoen om het bio-label te mogen dragen en onderscheidt zich zo van de gangbare gekweekte vis. Die normen betreffen voer, geneesmiddelen, ruimte en meer.
Gekweekte vis (gangbaar of bio) onderscheidt zich van wilde vis door het feit dat de gekweekte vis groeit in speciaal daarvoor gebouwde bassins of in afgebakende zones in een zee of rivier. Voer en eventueel geneesmiddelen worden aan de vissen gevoerd, die per definitie met een groter aantal samen zwemmen dan in het wild het geval is.
Biologische vis
De biologische aquacultuur onderscheidt zich van de gangbare via haar wettelijk vastgelegde normen. Deze normen zijn vrij recent (2010) aan de Europese wetgeving toegevoegd. Uiteraard wordt ook biologische vis gecontroleerd doorheen de hele keten, precies zoals andere biologische voedingswaren. Biologisch vis die in Europa is gekweekt, kan je herkennen aan het Europese biolabel.
Het grote voordeel van de biologische aquacultuur is dat de normen duidelijk omschreven staan in de wet en dat een onafhankelijke controle toeziet op de naleving ervan. In het gangbare circuit bestaan er grote verschillen wereldwijd tussen de verschillende kwekerijen en weet de consument vaak niet of onvoldoende op welke manier de vis gekweekt werd.
Wat zijn de normen?
De normen voor biologische aquacultuur bepalen volgende zaken:
- voer: Biologische carnivore vissen worden gevoed met voederproducten afkomstig uit de biologische aquacultuur of afkomstig van duurzame visserij wanneer er niet voldoende biologisch voeder beschikbaar is. Het voederrantsoen van andere aquacultuurdieren zoals karperachtigen en zoetwatergarnalen moet bestaan uit voeder dat van nature aanwezig is in vijvers en meren. Enkel bij gebrek aan voldoende van nature beschikbare voedselbronnen mag gebruik worden gemaakt van biologisch voeder van plantaardige oorsprong of van zeewier. Biologische vis mag in geen geval gevoed worden met GGO's.
- ruimte: Het aantal dieren per kubieke meter wordt bewust laag gehouden. Een lagere bezetting vermindert het risico op ziektes en geeft vissen meer ruimte om te zwemmen en hun spieren te ontwikkelen. Bij wijze van voorbeeld: voor biologische zalm geldt een maximumnorm van 10 kg vis per m3 en 20 kg/m3 in zoetwater.
- geneeskundige of reproductieve zorgen: De biologische aquacultuur staat geen preventief gebruik van antibiotica of andere geneesmiddelen toe. Het gebruik van hormonen (als stimulans voor kuitschieten) is verboden. Stelt zich toch een probleem en zijn geneeskundige zorgen nodig, dan wordt bij voorkeur een natuurlijke behandeling toegepast.
- biodiversiteit: De biologische aquacultuur verleent voorrang aan plaatselijke soorten zonder het peil van de voorraden wilde vissen te hypothekeren.
- milieu: Een biologische productie-eenheid dient een duurzaam beheerplan te maken. Dit plan dient jaarlijks te worden bijgewerkt en moet gedetailleerde gegevens bevatten, over de milieu-impact van het bedrijf en de uit te voeren milieumonitoring, alsook maatregelen voor het optimaal beperken van negatieve gevolgen voor de omliggende water- en bodemomgeving met inbegrip van gegevens inzake lozing van nutriënten in het milieu.
- slacht: Bij het doden van biologische vis wordt nagestreefd dat het dier zo weinig mogelijk lijdt.
- verwerking: Bij het verwerken van biologische zalm mogen geen kleurstoffen toegevoegd worden. Het is in bio niet toegestaan om vis te voorzien van een kunstmatig rookaroma.
Ierland is een belangrijke producent van biologische zalm, Frankrijk van biologisch forel. Noorwegen en IJsland zijn twee niet-EU-landen waar de normen sinds maart 2017 opnieuw zijn afgestemd op de EU-normen. Ze mogen dus opnieuw als biologisch in de handel worden gebracht.
Bio vs MSC
Het biolabel garandeert een bepaalde productiewijze en verschilt als dusdanig van labels die de duurzame visvangst van wilde vis garanderen zoals MSC. Bij een duurzame visvangst heeft men oog voor het duurzame beheer van de visbestanden (vermijden van overbevissing) en voor de milieu-impact van de vistechnieken (beperken van negatieve impact op het ecosysteem). Zoals hierboven omschreven, bepaalt het biolabel volgens welke normen een vis gekweekt dient te worden om als bio op de markt te mogen worden gebracht.