Uitspraak over Monsanto: inbreuken tegen fundamentele rechten

Op 15 en 16 oktober 2016 legden dertig getuigen, waaronder ook boeren, en deskundigen verklaringen af over de impact van de activiteiten van Monsanto op het recht op een gezond milieu en het recht op voeding. De vijf rechters hebben nu juridische adviezen geformuleerd om de internationale wetgeving inzake mensenrechten en milieurechten aan te passen en te versterken.

Het Monsanto Tribunaal mag dan wel een soort neptribunaal zijn, de uitvoering van het proces verliep onder de deskundige leiding van onder meer Françoise Tulkens, die twaalf jaar de Belgische rechter was aan het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg. Monsanto had van meet af aan aangegeven niet deel te nemen aan het proces maar wel te willen luisteren naar de bezorgdheden.

Recht op gezonde voeding

Volgens de uitspraak van de vijf rechters heeft Monsanto het recht op een veilige, gezonde en duurzame omgeving en het recht op gezonde voeding wel degelijk geschonden en belemmert de houding van het bedrijf bovendien ook het recht op vrijheid dat noodzakelijk is voor wetenschappelijk onderzoek. Volgens het tribunaal blijft er een kloof bestaan tussen de engagementen van Monsanto en het effectief beschermen van het leefmilieu, ondanks de ontwikkeling van verschillende instrumenten om dat leefmilieu te beschermen.

Het tribunaal oordeelt dat de genetisch gemodificeerde zaden die het verkoopt niet altijd betaalbaar zijn voor landbouwers en dat ze bovendien een bedreiging vormen voor de biodiversiteit. Algemener veroorzaken de activiteiten en producten van Monsanto bodem- en waterschade. Verwijzend naar de gevallen waarbij Monsanto processen aanspant tegen landbouwers op wiens percelen genetische contaminatie van genetisch gemodificeerd Monsanto-zaad is vastgesteld en hen in sommige gevallen zelfs dwingt de teelt van hun niet-ggo-gewassen op te geven, oordeelt het tribunaal dat Monsanto de voedselsoevereiniteit aantast.

Intimidatie en omkoping

Ook de vrijheid die nodig is voor wetenschappelijk onderzoek wordt door Monsanto belemmerd volgens de vijf rechters, die verwijzen naar intimidatie en het in diskrediet brengen van wetenschappelijke studies die vragen stellen bij de bescherming van het leefmilieu en de volksgezondheid, het door omkoping verkrijgen van vals onderzoek en het uitoefenen van druk op overheden.

De rechters verwijzen ook naar de medeplichtigheid van het bedrijf aan oorlogsmisdaden, meer specifiek aan de ontwikkeling en het ter beschikking stellen van het beruchte Agent Orange, waarvan meer dan 70 miljoen liter werden gesproeid op ongeveer 2,6 miljoen hectare Vietnamese grond. Als ecocide zou opgenomen worden in het internationaal recht, dan zou Monsanto zich daar in deze casus schuldig aan hebben gemaakt, aldus de rechters.

Fundamentele rechten

Multinationals - zoals Monsanto - moeten verantwoordelijk kunnen worden gesteld voor hun inbreuken tegen fundamentele rechten, zo vindt het tribunaal.

"Dit advies is een sterk signaal naar iedereen die betrokken is bij internationale rechtspraak, maar ook naar de slachtoffers van giftige chemicaliën en de macht van grote bedrijven", aldus Tjerk Delhuisen van het tribunaal. "Het tribunaal heeft belangrijke informatie uitgewisseld tussen advocaten en organisaties die de slachtoffers vertegenwoordigen. Het is daardoor waarschijnlijk dat er nog veel meer rechtszaken zullen volgen tegen Monsanto en gelijkaardige bedrijven. Bedrijven die de gezondheid, voedsel en het milieu schaden zullen verantwoordelijk worden gesteld voor hun daden."

Bron: www.vilt.be