De milieuwinst van bio
© Kobe Van Looveren
Op 13 maart 2017 verscheen op de website van De Standaard een artikel met als titel “Bio is niet per se gezonder en milieuvriendelijker, plantaardig eten wel”. Dat citaat kwam uit de mond van Stijn Bruers. Hij mocht de laatste tijd in verschillende media deze controversiële boodschap over bio verkondigen.
Als iemand uit de milieubeweging zoiets zegt (De Standaard Avond, 13 maart), dan smullen de media. Zeker wanneer die iemand een wetenschappelijke achtergrond heeft. Stijn Bruers studeerde theoretische natuurkunde en promoveerde in ecologie en ethiek.
Agro-ecologische toekomst
BioForum Vlaanderen, de sectororganisatie van de biologische landbouw, verdedigt de visie van de biologische sector. Iedereen weet dat en mag dat weten. Wij zijn ervan overtuigd dat biologische en bij uitbreiding agro-ecologische landbouw hét toekomstmodel voor de landbouw is. Die overtuiging dragen we transparant en open naar buiten. Dat wil niet zeggen dat we de huidige biologische landbouw als perfect zien: groeien in duurzaamheid is ook voor onze sector een proces zonder eindpunt.
Met de regelmaat van de klok geeft de pers Stijn Bruers een forum om de milieuwinst van biologische landbouw in vraag te stellen. Zijn toekomstvisie wordt pas duidelijk als je je gaat verdiepen in zijn blog. Zijn twee stokpaardjes zijn dierenwelzijn en dierenethiek.
Natuurlijke kringloop
Bruers hangt een extreme visie aan die al het lijden onder dieren wil uitroeien. Niet alleen het lijden van landbouw- of huisdieren. Hij pleit er ook voor om op verregaande manier in te grijpen in de natuur om leed bij wilde dieren te voorkomen. Zo suggereert hij de ontwikkeling van zelfreproducerende robotten met kweekvlees die als prooidier voor roofdieren fungeren, en pleit hij voor immunocontraceptie bij wilde dieren via vaccinatie of genetische manipulatie.
Inzicht in de visie van Bruers helpt om zijn kritiek ten opzichte van biologische landbouw te plaatsen. Biolandbouw gaat immers uit van een kringloopmodel, dat zegt dat dierlijke mest essentieel is om de bodem vruchtbaar te houden en aan duurzame landbouw te doen. Veeteelt, mits strikte beperking van de veestapel volgens de draagkracht van de grond, is dan logisch, zelfs onontbeerlijk.
Kennis van landbouw
Dat model beantwoordt niet aan Bruers visie op dierenleed en staat haaks op zijn pleidooi voor een puur plantaardige landbouw. Milieuvriendelijkheid lijkt het criterium te zijn waarop Bruers biolandbouw aanvalt, maar ons lijkt het minstens evenveel om dierenwelzijn te gaan. Daarom spreekt hij zich niet uit tegen kunstmest (ook al is de productie ervan enorm vervuilend), daarom trekt hij de schadelijkheid van pesticiden niet in twijfel (ook al is er duidelijk bewijs dat neonicotinoïden schade toebrengen aan bijen, insecten en zelfs kleine vogels en ook al zijn overschrijdingen van concentraties aan schadelijke pesticiden te wijten aan de gangbare en niet aan biologische landbouw). Hij lijkt ook niet te hebben gemerkt dat de biodiversiteit de laatste 30 jaar serieus is afgenomen, mede door (al te) intensieve landbouwpraktijken.
Geen steek
Kortom, Bruers valt bio aan met argumenten die geen steek houden. Maar hoeveel mensen weten ten gronde wat bio betekent en waarin bio verschilt van het gangbare model? Hoeveel mensen kunnen de argumenten van Bruers naar waarde schatten? Zelfs mensen met een opleiding in landbouw, dierengeneeskunde of voeding hebben tijdens hun studie hoogstwaarschijnlijk amper inzicht gekregen in de principes en het lastenboek van bio.
We begrijpen dat Bruers een uitdagende stem is voor een krant én dat hij, mede dankzij een boude titel, mogelijk zorgt voor extra bezoekerscijfers. Maar een expert in biolandbouw is hij niet, zelfs niet in landbouw. Dat hij telkens weer zonder tegenspraak een forum krijgt, getuigt van povere journalistiek en weinig inzicht in de (biologische) landbouw. We mogen hopen dat hierin gauw verandering komt. Het gaat tenslotte over onze bodems, ons drinkwater, onze voeding en onze gezondheid.
