Van glas biobier tot hop
Winkeliers Vero en An van Bioshop Bornem volgen de weg van Gageleer, een van de meest populaire biobieren in hun assortiment. Op de brouwerij willen ze horen welke ingrediënten thuishoren in hun favoriete gerstenat? Hoe leidt het bier hen naar een natuurgebied waar een bijzonder kruid groeit? Hun tocht voert hen ook naar Poperinge waar ze verslag uitbrengen tussen de hopranken.
Vero Verheffen en An Vareman baten samen al jaren Bioshop Bornem uit. Beiden dames zijn wel benieuwd hoe Gageleer gemaakt wordt, een van de eerste en meest populaire biobieren in hun assortiment. Hoe leidt dit biobier ons naar een natuurgebied waar een wel zeer bijzonder kruid groeit? Na een bezoekje aan de brouwerij ontmoeten ze ook de enige biologische hopteler in Vlaanderen!
Bier ten voordele van de natuur
Gageleer bestaat al sinds de jaren 1980, en sinds enkele jaren wordt het verdeeld door Biosano. Vero en An ontmoeten zaakvoerder Lode Speleers en Carl Grillet, die bij Biosano mee het assortiment biobieren beheert en als vrijwilliger bij Natuurpunt mee aan de wieg stond van Gageleer.
Carl: "Al sinds de jaren '90 wordt Gageleer met biologische ingrediënten gebrouwen. Ook nu nog gaat er per fles tien cent naar Natuurpunt-projecten. Met dat geld kan de lokale Natuurpunt-afdeling dan gronden aankopen en omzetten in natuurgebied."
Lode: "We vonden dat idee zo goed, dat we een submerk ‘Beers For Nature’ hebben opgericht. Met de verkoop van de bieren onder dat label steunen we naast Natuurpunt ook Vogelbescherming Vlaanderen of natuurjeugdvereniging JNM."
Carl: "Er zijn nu vier soorten Gageleer. Naast de originele tripel zijn er ook een hopvrij witbier ‘Gageleer Sour White’, een donker bier ‘Gageleer Superior Dark’ en het eerste Belgische alcoholvrije biobier ‘Gageleer No Alcohol’. Wij brouwen Gageleer trouwens niet zelf, dat doet de Proefbrouwerij al jaren voor ons."
Carl Grillet, verdeler Biosano: “Per verkocht flesje schenken we 10 cent aan projecten van Natuurpunt.”
De Proefbrouwerij, eerlijke prijs voor de boer
Welke ingrediënten zitten er in Gageleer? Dat weten ze als geen ander bij De Proefbrouwerij waar Gageleer gebrouwen wordt. Dus dat is de volgende stop voor An en Vero. Ze worden er ontvangen door brouwer Jan-Batist Beirens en medewerker Leontine Naudts. Leontine: “Mijn ouders hebben deze brouwerij opgestart in 1996. We brouwen bier voor anderen, maar enkel met originele recepten.”
Jan-Batist: "Dankzij Gageleer brouwen we al heel lang bio. Uiteraard gebruiken we alleen biologische ingrediënten. Allereerst is er de biohop. Die komt van Joris Cambie, een hopteler uit Poperinge. Voor de biologische gerstemout kloppen we aan bij Mouterij Dingemans. En dan heb je natuurlijk de gagel uit Natuurgebied de Liereman. Dat kruid zorgt ook mee voor de smaak. Een groot verschil is ook dat er slechts heel beperkt additieven toegelaten zijn."
Lode (Biosano): "We proberen met Gageleer elk jaar om lokale biogerst te telen. We werken met enkele lokale bioboeren. Soms is de kwaliteit goed genoeg, soms wordt het afgekeurd. Maar zelfs als het lukt, kunnen we niet genoeg lokale gerst produceren om alleen dat te gebruiken in Gageleer. Wij hanteren voor onze gersttelers het fairtradeprincipe. Wij spreken een bepaalde prijs af. Is de marktprijs hoger, dan betalen we die. Is de marktprijs lager, dan betalen we het afgesproken bedrag. Voor ons is het belangrijk dat de boer kan leven van zijn werk."
Brouwer Jan-Batiste: "Dankzij Gageleer brouwen we al heel lang bio. Uiteraard gebruiken we alleen biologische ingrediënten en is het aantal toegelaten additieven erg beperkt."
Enige biologische hopteler in Vlaanderen
Wie nog nooit bij een hopteler is geweest, kijkt meteen op van de metershoge hopranken. Ook Vero en An willen graag van Joris Cambie weten hoe de hopteelt werkt.
Joris: “Poperinge was vroeger de hopstreek, maar vandaag zijn er nog maar 17 hopboeren over. Ik ben de enige daarvan die biologisch teelt, en dat al sinds 1992. Ik had contact met een bioboer en was onder de indruk van zijn manier van werken. Daarom wou ik weten of ik ook hop kon telen zonder chemische gewasbescherming.”
Joris teelt 8 verschillende hoprassen, er bestaan bitterhoppen en aromahoppen. Om die biologisch te telen is het grootste probleem niet het onkruid zoals bij veel bioteelten, maar wel ziekten en plagen. Joris: "Omdat de hopplant zo snel groeit, is hop een erg gevoelig gewas. Bij collega-hoptelers merk ik dat ze vaak pas optreden als ze met een probleem geconfronteerd worden, in bio is het dan al te laat want ik mag al die middelen niet gebruiken. Ik moet voorkomen dat er problemen opduiken. De bodem gezond houden is dan ook de grootste prioriteit. In een gezonde grond groeit een gezonde plant."
Joris is naast biologisch teler ook zelf bierbrouwer, een droom die werkelijkheid werd. Joris: "Ik had altijd zin om bier te brouwen van mijn eigen hop, in 2011 werd die droom werkelijkheid. Ik doe dat samen met een vriend. Samen hebben we brouwerij De Plukker opgericht, maar het gaat maar om kleine aantallen. Om je een idee te geven: Minder dan 1 procent van de opbrengst van mijn 15 hectare hop gaat in mijn eigen bier. Als ik al mijn klanten samentel, wordt mijn hop in ongeveer 300 bieren gebruikt."
Hopteler Joris: "Omdat de hopplant zo snel groeit, is hop een erg gevoelig gewas. De bodem gezond houden is dan ook mijn grootste prioriteit. In een gezonde grond groeit een gezonde plant."
Gagel, lavendel van de Kempen
Tot slot worden Ann en Vero door Carl Grillet uitgenodigd voor een bezoek aan natuurgebied De Liereman, om te kijken waar de gagel vandaan komt.
Carl: “Gagel wordt de lavendel van de Kempen genoemd. Het ruikt enorm sterk en bevat heel wat essentiële oliën. Oogsten gebeurt één keer per jaar. In september trekken we met een aantal vrijwilligers het natuurreservaat in en knippen we de zogenaamde gagelstruwelen. Daardoor verjongen de planten zich. Daarna wordt de gagel gepeld, want de takjes moeten eraf. Dat doen de vrijwilligers ook manueel.”
Bron: ons vakblad Bio Actief
Carl, verdeler Biosano: “Het bier bevat de gagel uit natuurgebied de Liereman. Dat kruid zorgt mee voor de smaak.”