Bioboerderij De Plek in Werchter is niet zomaar een plek.
© Marco Mertens
Op de biologische zorgboerderij De Plek in Werchter, waar zowel via wekelijkse pakketten als zelfoogst groenten worden verdeeld, brengen Stefan en Liesbeth hun passies voor het kleinschalig boeren, koken en mensen samen. Stefan: “ Ik houd ervan om met mijn handen in de aarde te zitten. Het hele proces doormaken van zaadjes opkweken, planten, oogsten en verkopen, iets met de natuur doen en er nog van kunnen leven ook. We leven met de seizoenen."
De kracht van korte keten
Negen jaar geleden begonnen Stefan Van Oeckel en Liesbeth Van Obberghen hun eigen zelfoogsttuin waar zo’n 70-tal deelnemers regelmatig kwamen oogsten. Liesbeth: “We wonen in een dorp waar veel buurtbewoners hun eigen moestuin hebben en we begrepen dus al snel dat we nooit voldoende zouden kunnen groeien om hier met z’n tweeën ons inkomen uit te halen. Toen zijn we gestart met wekelijkse groentepakketen en elk jaar zijn we een beetje gegroeid.”
Intussen verdeelt De Plek wekelijks zo’n 70 groentepakketten verdeeld over vijf afhaalpunten, en oogsten zo’n 30 gezinnen hun groenten zelf van het veld. Leden kunnen kiezen voor een jaarlijks abonnement voor het plukveld of voor een wekelijks groentepakket met een duur van telkens ongeveer 4 maanden. Liesbeth: “Als we groenten over hebben van onze abonnementen, dan verkopen we die via onze webshop of op de markt in Haacht en Werchter. Door de korte keten, en vooral door de mix van zelfoogst, pakket en markt slagen we er ook nagenoeg in om alles wat we produceren te verkopen, zodat we geen overschotten moeten weggooien.”
Liesbeth: "Door de korte keten, en vooral door de mix van zelfoogst, pakket en markt slagen we er ook nagenoeg in om alles wat we produceren te verkopen."
© Marco Mertens
Koppig geloven
Donkere tomaten, gele wortelen en paarse bloemkool. Stefan en Liesbeth telen met de hulp van hun zorggasten en vrijwilligers meer dan 60 verschillende soorten groenten, met andere variaties dan je in de supermarkt vindt. Ondanks het grote aanbod aan groenten is De Plek zelf maar klein; het veld bestaat uit 70 are leemgrond. Stefan: “Er is een aanhoudende trend om de landbouw steeds grootschaliger te maken, maar ik geloof koppig in het omgekeerde. Dankzij ons korte ketenbedrijfsmodel slagen we erin om op een kleine oppervlakte met een beperkt aantal machines en weinig energie, zonder synthetische meststoffen of allerhande chemische bestrijdingsmiddelen heel veel diverse en mooie kwalitatieve groenten te telen.”
Bij De Plek werken ze volledig biologisch en daarnaast gebruiken ze ook verschillende technieken uit de permacultuur. Stefan: “Op een gegeven moment moesten we de knoop doorhakken en kiezen voor dit systeem. We legden permanente bedden met een dikke laag compost aan en bewerkten de grond zo weinig mogelijk. Door deze methodes toe te passen kreeg het onkruid minder kans om te groeien, het bodemleven kreeg een boost en ondanks de droogte moesten we minder water geven. We waren grotendeels verlost van mechanisch onkruid bestrijden, dat is een tijdrovende en vervelende bezigheid. Dit jaar kregen we hierdoor meer tijd om meer verschillende soorten groenten te oogsten en zelfs om met een kraam op de markt te gaan staan.”
Stefan: “Er is een aanhoudende trend om de landbouw steeds grootschaliger te maken, maar ik geloof koppig in het omgekeerde."
© Marco Mertens
Een klein rustgebied
De Plek is erkend als zorgboerderij en een viertal jongeren met een beperking werken een aantal uren per week met hen mee. Stefan: “De jongeren met een beperking die hier mee werken ervaren hun werk als zinvol en het geeft hen rust. Sinds een jaar is onze jongste zoon mee in dienst om de jongeren die mee komen werken te begeleiden en we kunnen ook rekenen op de hulp van enkele gepensioneerde vrijwilligers voor wie dit werk ook als een zinvolle en aangename bezigheid ervaren wordt.”
Die zingeving en rust bij een bezoek aan het groenteveld van De Plek voelen meer mensen. Stefan: "Mensen die zelf komen oogsten zeggen dat ze rust ervaren als ze komen oogsten en ze genieten ervan om op het veld rond te lopen en zich te laten leiden door geuren en kleuren. Door de kleinschaligheid, de veelheid van groenten en onze manier van werken is ons landbouwmodel ook een klein natuurgebiedje."
Stefan: "Door de kleinschaligheid, de veelheid van groenten en onze manier van werken is ons landbouwmodel ook een klein natuurgebiedje."
© Marco Mertens
De geur van prei
De voorbije jaren hebben we bewezen dat klein en rendabel zijn mogelijk is. Dat zou niet mogelijk zijn zonder de verkoop via markten en onze abonnementen,” aldus Liesbeth. “Bovendien maakt het rechtstreekse contact met onze klanten het werk extra leuk. We kennen de deelnemers die op ons veld komen oogsten, veel mensen die een pakket afhalen en ook op de markt hebben we ons vast cliënteel.” Stefan: ”Als iemand op de markt me zegt: "ik vind jullie groenten zo geweldig, als ik er mee thuis kom, ruikt mijn keuken naar jullie wortelen, prei en knolselder, die geur en die smaak heb ik niet als ik iets in de supermarkt koop. Zoiets is een opsteker en dat is een sterke motivator.” Het voelt voor Liesbeth en Stefan dan ook dat klanten niet enkel kiezen voor bio, maar zeker ook voor verbondenheid en een persoonlijk verhaal. In een wekelijkse nieuwsbrief doen ze verslag van de oogst, op Facebook delen leden onderling recepten van seizoensgroenten en in de zomer organiseren ze op de boerderij ook oogstfeesten en kinderkampen. Liesbeth (lachend): “Intussen ken ik iedereen bij naam.”
Liesbeth: “Intussen ken ik iedereen bij naam.”
© Marco Mertens
Verbondenheid
Die verbondenheid voelen ze niet alleen met hun leden maar ook met andere korte keten-initiatieven in de buurt. Bij de afhaalpunten van De Plek kunnen klanten namelijk ook andere (verwerkte) producten van de boerderij vinden, zoals kaas, eieren en brood. Stefan: “Wij leveren bijvoorbeeld groenten bij een kleinschalige biobakker, daar levert ook een boerin haar zelfgemaakte kazen. Van daaruit neem ik dan kaas en brood mee naar de andere afhaalpunten. Op die manier versterken we elkaars producten en kunnen onze klanten toch voor een stukje wegblijven uit de supermarkt.”
Momenteel kookt Liesbeth maandelijks op de biomarkt in Werchter of voor grote groepen op het veld. In de toekomst zou ze graag aan de slag gaan met het geven van workshops rondom duurzaam eten en gezond koken. Naast een persoonlijk verhaal voelt de korte keten voor Stefan en Liesbeth ook als een leermoment om bewust bezig te zijn met voeding. Liesbeth: ”Seizoensgebonden koken met een groentepakket vergt een andere blik op voeding. Je kookt niet meer vanuit een vast recept maar je moet creatief zijn met wat de oogst je biedt op dat moment.”
Liesbeth: ”Seizoensgebonden koken met een groentepakket vergt een andere blik op voeding. Je kookt niet meer vanuit een vast recept maar je moet creatief zijn met wat de oogst je biedt op dat moment.”
© Marco Mertens
WIJ DAGEN JE UIT VOOR EEN CHALLENGE: DOE MEE AAN ‘FEBRUARI ZONDER SUPERMARKT’ DIT JAAR. CHECK WWW.BIOPUNTEN.BE VOOR EEN BIOLOGISCHE HOEVEWINKEL, AFHAALPUNT VOOR PAKKETTEN, EEN ZELFPLUKBOERDERIJ … IN JE BUURT.
